Evlenip işten ayrılan kadınlara tazminat
Kıdem tazminatı, genellikle işçinin kendi isteği dışında işten çıkarılması durumunda ödenir. Ancak, bazı istisnai durumlarda, haklı fesih sebepleri veya yasal haklar çerçevesinde istifa eden işçiler de kıdem tazminatı alabilir. Bu istisnalardan biri de yeni evlenen kadınlar için geçerlidir.
Türkiye'de yılda ortalama 550-600 bin çift evleniyor. Mevzuata göre; evlenen kadın işçiler, evlilik nedeniyle işten ayrıldıklarında, çalışma süresine göre kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Bu hakkı kullanabilmek için kadın işçinin, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde iş sözleşmesini feshetmesi ve işverenden kıdem tazminatını talep etmesi gerekmektedir.
Resmi nikah tarihi, bu 1 yıllık sürenin başlangıcı olarak kabul edilir.
Evlilik sebebiyle işten ayrılan işçi veya işveren, ihbar tazminatı talep edemez ve ihbar süresi uygulanmaz. İş akdini bu sebeple feshetmek isteyen işçi, işverene evlilik cüzdanının bir kopyasıyla başvurmalı ve iş sözleşmesini evlilik nedeniyle feshettiğini yazılı olarak bildirmelidir.
Hamilelik ya da doğum nedeniyle işten ayrılma durumunda ise istifa ile kıdem tazminatı hakkı doğmaz.
BAŞKA BİR YERDE ÇALIŞABİLİR Mİ?
Evlilik sebebiyle işten ayrılıp kıdem tazminatını alan bir kadın, başka bir yerde çalışabilir. Ancak, sadece kıdem tazminatı almak için sahte evlilik ve boşanma durumunun tespit edilmesi halinde, işveren tazminatı geri isteyebilir. Bu durumda mahkeme süreci başlayabilir ve işçi, hileli boşanma ile kıdem tazminatını haksız elde ederse, bu tazminatı faiziyle geri ödemek zorunda kalabilir.
KIDEM TAZMİNATI BRÜT ÜZERİNDEN HESAPLANIR
Maaşlar brüt tutar üzerinden hesaplandığından, kıdem tazminatı da brüt ücret üzerinden hesaplanır. Örneğin, asgari ücretin brüt tutarı 20 bin 2 liradır ve kıdem tazminatı tavanı 41 bin 828 liradır. Kıdem tazminatından yalnızca Damga Vergisi (binde 7.59) kesilmektedir. Bu nedenle hesaplanan tutarlar net vergi kesintisi sonrası ortaya çıkar.
PRİM GÜNLERİ DE ÖNEMLİ
Kadınların istifa ederek kıdem tazminatı almaları bazı dönemler ve prim günlerine bağlıdır. Örneğin, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan ve 15 yıl ile 3600 gün prim süresini dolduran kadın çalışanlar, Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) alacakları belge ile istifa edip kıdem tazminatına hak kazanabilir.
9 Eylül 1999 sonrası işe girenler için ise ya 7000 gün prim doldurulması ya da 25 yıllık sigortalılık süresi ve en az 4500 gün prim ödenmesi şartı aranır.
BAŞKA HANGİ DURUMLARDA MÜMKÜN?
İş yeri belediye sınırlarını aşacak şekilde taşınırsa ve bu durum sözleşmede belirtilmemişse, işçi iş akdini feshedebilir. Ayrıca, işin sağlık açısından tehlikeli hale gelmesi, işçinin ya da başka birinin bulaşıcı hastalığa yakalanması gibi durumlar da kıdem tazminatı için haklı fesih sebepleridir. Ücretin eksik ya da geç ödenmesi de tazminat hakkı doğurabilir. İşverenin yanıltıcı bilgiler vermesi, şeref ve namusa dokunacak sözler söylemesi, cinsel taciz ya da mobbing (psikolojik baskı) uygulaması gibi durumlarda da işçi istifa ederek tazminat talep edebilir.
Aynı şekilde, iş yerinde cinsel tacize uğrayıp bu durumu işverene bildirmesine rağmen önlem alınmaması durumunda da işçi kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Bir haftadan uzun süre işin durmasına sebep olan zorlayıcı hallerde de işçi, iş akdini sonlandırabilir.
Kaynak: CNN TÜRK